فهرست مطالب :

چکیده4

بیان مسئله:5

مقدمه. 6

معانی ضمان و موارد استعمال آن. 6

الف: ضمان ناشی ازعقد. 7

ب: ضمان قهرى.. 7

ج: عقد ضمان. 7

ضمان کدام طبیب ضامن است؟. 8

ضمان طبیب جاهل.. 9

ضمان طبیب مقصر. 10

اثبات ضمان طبیب.. 11

عوامل سقوط ضمان طبیب.. 11

عرف و عادت.. 12

فقدان عمد و سوءنیت.. 12

رضایت بیمار. 12

مسئوليت قراردادى.. 13

2-مسئوليت قهرى.. 14

3-ضمان طبيب در فقه. 14

پزشك جاهل:15

2-پزشك متخصص و حاذق:15

ج. نقد و ارزيابى ادله مشهور:24

جمع‌بندى.. 31

منابع و پى‏نوشت‌ها:

چکیده

مسئولیت مدنی پزشک دارای دو جنبه است. از یک سو، پزشک متعهد است، بیماری شخص را درمان نماید؛ این تعهد پزشک از نوع تعهد به وسیله و مسئولیت او نسبت به عدم بهبود بیمار، مبتنی بر تقصیر است. از سوی دیگر، پزشک متعهد است، تلاش کند تا در جریان معالجه، زیان و خسارت جدید به بیمار وارد نشود. نسبت به این جنبه از تعهد پزشک و مبنای مسئولیت او اتفاق نظر وجود ندارد. در نظام حقوقی ایران مستنبط از ظاهر مواد 319 و 322 قانون مجازات اسلامی، استنباط می شود، پزشکی که با رضایت بیمار به معالجه او می پردازد، مسئول زیان وارده بر اوست هر چند مرتکب تقصیر نشده باشد، مگر اینکه قبل از معالجه برائت اخذ کرده باشد.

کلیدواژگان

اخذ برائت؛ اذن بیمار؛ ضمان طبیب؛ مبنای مسئولیت مدنی پزشکی.؛ مشهور فقهاء

بیان مسئله:

در دستورات اسلامى به بهداشت و امور پزشکى توجه خاصى مبذول شده و بهداشت از ارزش والایى برخوردار است چنان‌که رسول‏ خدا(ص) فرمودند: «العلم علمان علم الابدان و علم الادیان.»^۱

مقدمه

پزشكى, از گذشته تاكنون, دوره هاى گوناگونى را پشت سر گذاشته است و پزشكان, طى اين دوره ها تجربه هاى بسيارى را اندوخته اند همواره ايشان در جوامع انسانى, از احترام برخوردار بوده اند و پزشكى حرفه اى مقدس به شمار آمده است. بدين ترتيب, قانون گذاران نيز نتوانسته اند آن را ناديده گيرند و براى كنترل و ساماندهى اين حرفه گاه حكمى سخت گيرانه و گاه حكمى معتدلانه داده اند; چه از سويى تن آدمى شريف است و به مخاطره انداختن آن گناهى نابخشودنى به شمار مى آيد كه زيان وارد بر آن را بايد جبران كرد تا هيچ زيانى جبران نشده نماند, و از سوى ديگر, نبود افرادى كه درد بيماران را تسكين مى دهند و آلام آنان را برطرف مى سازند نيز به پيكر جامعه زيان وارد مى آورد و جامعه را به مخاطره مى اندازد كه خوشايند هيچ قانون گذارى نيست.

جمع‌بندى

با بررسی‌هایىکه انجام گرفت معلوم شدکه طبیب هرچند حاذق و ماهر و محتاط باشد اگر در اثرطبابت و معالجه او بیمارتلف شودیا نقص عضوىحاصل شود و یا قوه‌اى از قوا را از قبیل قوه باصره یا سامعه و یا … از دست ‏بدهد و هم‌چنین خسارات مالى حاصله از طریق معالجه بىثمر و یا خطایى را، ضامن خواهد بود و باید از مال‌خود خسارات را جبران نماید.

منابع و پى‏نوشت‌ها:

۱-روضه کافى،ص ۲۴۵٫

۲-مسئولیت مدنى ناشى از خطاى شغلى پزشک از شجاع‌پوریان، ص ۶-۳۵ به نقل از المسئولیت‌ها لاطباء دکتر ابراشى.

۳-وسائل الشیعه، ج ۱۸،ص ۲۲۱٫

۴-شرایع، محقق کتاب الدیات؛ جواهرالکلام، ج ۴۳،ص ۴۴؛مجمع البرهان، محقق اردبیلى، کتاب الدیات، ریاض‏المسائل ج ۲،ص ۵۹۶ و …